تورشن تخمدان در بارداری: علل، علائم و روش‌های درمان
تورشن تخمدان یکی از اورژانس‌های زنان است که می‌تواند در دوران بارداری رخ دهد و باعث درد شدید شکمی شود. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که تخمدان به دور خود پیچیده و منجر به کاهش یا قطع جریان خون آن شود. تورشن تخمدان نیاز به تشخیص و درمان سریع دارد تا از عوارض جدی جلوگیری شود. در این مقاله، به بررسی علل، علائم، تشخیص و درمان تورشن تخمدان در بارداری می‌پردازیم.
تورشن تخمدان چیست؟
تورشن تخمدان (Ovarian Torsion) یک وضعیت اورژانسی پزشکی است که در آن تخمدان یا لوله‌های فالوپ به دور خود می‌چرخند و باعث انسداد جریان خون به این اندام‌ها می‌شوند. اگر این مشکل به‌موقع تشخیص داده نشود، ممکن است منجر به نکروز (مرگ بافتی) و نیاز به جراحی شود.
علل تورشن تخمدان در بارداری
در دوران بارداری، تغییرات هورمونی و رشد جنین می‌توانند احتمال تورشن تخمدان را افزایش دهند. برخی از عوامل مؤثر در ایجاد این مشکل عبارتند از:
- تخمدان‌های بزرگ‌شده: وجود کیست‌های بزرگ در تخمدان، مانند کیست جسم زرد، می‌تواند خطر تورشن را افزایش دهد.
- هورمون‌های بارداری: افزایش سطح هورمون‌های بارداری ممکن است باعث تغییر در اندازه تخمدان‌ها شود.
- تغییرات در موقعیت رحم: با پیشرفت بارداری، رحم رشد کرده و ممکن است تخمدان‌ها را از موقعیت طبیعی خود خارج کند.
- سابقه قبلی تورشن تخمدان: زنانی که سابقه تورشن تخمدان داشته‌اند، در معرض خطر بیشتری برای تجربه مجدد آن هستند.
- روش‌های تحریک تخمک‌گذاری: در زنانی که از داروهای تحریک تخمک‌گذاری استفاده کرده‌اند، احتمال بزرگ شدن تخمدان و تورشن بیشتر است.
علائم تورشن تخمدان در بارداری
علائم تورشن تخمدان معمولاً ناگهانی و شدید هستند و شامل موارد زیر می‌شوند:
- درد ناگهانی و شدید در یک سمت شکم
- تهوع و استفراغ
- حساسیت شکمی
- کاهش یا قطع جریان خون به تخمدان، که در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به مرگ بافتی شود
- درد با فعالیت‌های فیزیکی افزایش می‌یابد
- تب و علائم التهاب در موارد پیشرفته
تشخیص تورشن تخمدان در بارداری
تشخیص تورشن تخمدان در دوران بارداری به دلیل تغییرات فیزیولوژیک بدن ممکن است چالش‌برانگیز باشد. پزشک معمولاً از روش‌های زیر برای تشخیص استفاده می‌کند:
- معاینه فیزیکی: پزشک با بررسی حساسیت شکمی و محل درد، احتمال تورشن را ارزیابی می‌کند.
- سونوگرافی داپلر: این روش برای بررسی جریان خون به تخمدان‌ها استفاده می‌شود. کاهش جریان خون می‌تواند نشان‌دهنده تورشن باشد.
- MRI یا CT اسکن: در برخی موارد، برای تأیید تشخیص از تصویربرداری‌های پیشرفته استفاده می‌شود.
- بررسی آزمایشگاهی: آزمایش خون برای بررسی علائم التهاب و سایر مشکلات انجام می‌شود.
درمان تورشن تخمدان در بارداری
درمان تورشن تخمدان به سرعت تشخیص و شدت مشکل بستگی دارد. گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر هستند:
- مدیریت محافظه‌کارانه
در برخی موارد نادر که علائم خفیف هستند، پزشک ممکن است تصمیم به نظارت دقیق بگیرد. این گزینه معمولاً برای مواردی که خودبه‌خود بهبود می‌یابند، مناسب است.
- لاپاراسکوپی (جراحی کم‌تهاجمی)
لاپاراسکوپی یکی از رایج‌ترین روش‌های جراحی برای باز کردن پیچ‌خوردگی تخمدان است. این روش کم‌تهاجمی بوده و خطرات کمتری نسبت به جراحی باز دارد. پزشک از طریق برش‌های کوچک در شکم وارد شده و با استفاده از دوربین، تورشن را اصلاح می‌کند.
- اپاراتومی (جراحی باز)
در موارد شدید یا زمانی که لاپاراسکوپی امکان‌پذیر نیست، جراحی باز انجام می‌شود. در صورت نکروز تخمدان، ممکن است نیاز به برداشتن تخمدان باشد.
عوارض احتمالی تورشن تخمدان در بارداری
اگر تورشن تخمدان به‌موقع درمان نشود، می‌تواند منجر به عوارض جدی شود، از جمله:
- نکروز تخمدان: مرگ بافتی تخمدان در نتیجه کاهش خون‌رسانی
- عفونت و التهاب لگنی
- اختلال در بارداری: در موارد نادر، تورشن ممکن است باعث مشکلاتی در روند بارداری شود.
پیشگیری از تورشن تخمدان در بارداری
در حالی که نمی‌توان از همه موارد تورشن تخمدان جلوگیری کرد، راهکارهایی برای کاهش خطر آن وجود دارند:
- انجام سونوگرافی‌های منظم برای بررسی وضعیت تخمدان‌ها
- مدیریت مناسب کیست‌های تخمدانی قبل از بارداری
- پرهیز از فعالیت‌های سنگین در صورت داشتن تخمدان‌های بزرگ‌شده
نتیجه‌گیری
تورشن تخمدان در بارداری یک وضعیت اضطراری است که نیاز به تشخیص و درمان سریع دارد. شناخت علائم، مراجعه زودهنگام به پزشک و انجام اقدامات درمانی مناسب می‌تواند به حفظ سلامت مادر و جنین کمک کند. اگر درد شدید شکمی را تجربه کردید، نباید آن را نادیده بگیرید و فوراً به پزشک مراجعه کنید.
